ตอบ: แต่ในทางจิตวิญญาณ การแสวงหาสิ่งใหม่ๆจะพบแต่สิ่งเก่าๆ การสนองความอยากรู้อยากเห็นตามอุปนิสัยเดิมๆ ซึ่งเป็นของเก่าๆ ซึ่งเป็นกิเลสความเคยชิน เป็นการบ่มเพาะทำให้กิเลสมีกำลังมากขึ้น นั่นคือ การแสวงหาสิ่งใหม่ๆ เพราะเรามีความอยากรู้อยากเห็น และตัวอยากรู้อยากเห็นก็เป็นของเก่าๆของเรา เราก็สนองของเก่าๆของเรา เมื่อเราเจอของใหม่ๆแล้ว มันเหมือนใหม่สำหรับเรา แต่มันมีมาตั้งนานแล้ว แม้กระทั่งเราค้นคว้าทางวิทยาศาสตร์ ทางธรรมชาติ มันใหม่สำหรับเรา แต่จริงๆมันเก่ามาตั้งหลายล้านชาติแล้ว ถ้าเราสนองอารมณ์ความอยากรู้อยากเห็นเรา ก็เหมือนเราเอาอาหารให้มันกิน มันก็อยากรู้อยากเห็นไปเรื่อยๆ ในทางกลับกัน ในทางฝึกจิตเรา ถ้าเราอยู่กับการปฏิบัติเช้าสายบ่ายเย็นแบบนี้ไปเรื่อยๆ เหมือนจำเจซ้ำซาก เราทำสิ่งเก่าๆ แต่เราจะเห็นสิ่งใหม่ๆเกิดขึ้นตลอด อารมณ์ต่างๆที่เราไม่เคยพบเคยเจอจะเกิดขึ้น อารมณ์ต่างๆที่เกิดขึ้นมันใหม่สำหรับเรา จริงๆแล้วอารมณ์เหล่านี้มันเกิดขึ้นมาหลายล้ายชาติแล้วแต่เราลืม… สิ่งใหม่อย่างเดียวที่เรายังไม่เคยเจอ คือ นิพพาน
พ่อครูบัญชา ตั้งวงษ์ไชย