ธรรมที่จินตนาการ เช่น เราฟังธรรมมากๆ แล้วเราก็ไปคิดว่า การฟังธรรมมากๆนี้ เราพิจารณาในธรรมนั้น ในสิ่งที่เราอ่านเราฟังนั้นเราเกิดตรัสรู้อะไรขึ้นมา ไม่เป็นความจริงหรอก เหมือนกับคนกำลังหลับอยู่ เราไปเกิดความรู้ในความฝัน มันไม่จริง มันเป็นเพียงความฝัน ถ้าเราจะรู้ความจริงเราจะต้องตื่นขึ้นมาก่อน เหมือนกันกับการที่เราปฏิบัติธรรม เราก็ต้องทำให้ถึงจิตเดิมแท้ก่อน เราถึงจะรู้ความจริง ถ้าจิตเดิมแท้ไม่ถึง แต่เรานั่งคิดๆเอา ฟังธรรมไหนดี เราก็ไปจินตนาการต่อเติม เหมือนคนศึกษาพระไตรปิฎกแล้วคิดว่าตัวเองตีความพระไตรปิฎกได้เก่งกว่าคนอื่น อย่างคำนี้คำนั้น ก็จะโชว์ว่าตัวเองตีความได้เก่งกว่า ก็จะลากออกมาและพิจารณาให้ฟัง มันก็เป็นเรื่องในความฝันทั้งหมดซึ่งไม่ใช่ความจริงเลย
.
.
อ. บูรพา ผดุงไทย